Z pewnością nie raz spotkałeś się z określeniem „raj podatkowy”. Mimo że jest to bardzo popularny zwrot, nie każdy wie, do czego dokładnie odnosi się ten termin. Są to miejsca, które prowadzą do czerpania znacznych korzyści finansowych – w dzisiejszym wpisie postaramy się przybliżyć funkcjonowanie takiego procederu, omówimy czy jest on legalny i jak przedsiębiorcy wykorzystują go w praktyce.
Raje podatkowe – co to oznacza?
Bazując na definicji Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), rajem podatkowym możemy określić kraj, który ustala prawo w ten sposób, aby warunki do prowadzenia biznesu były niezwykle atrakcyjne. Wiąże się to z ustanawianiem bardzo niskich podatków i nie do końca przejrzystych przepisów finansowych. W wielu przypadkach zapewnia także możliwość opodatkowania dochodów bez prowadzenia działalności na jego terytorium. Celem tego wszystkiego jest ściągnięcie do siebie bogatych inwestorów i firm z bardzo dużym kapitałem, pozwalając uniknąć płacenia podatków w kraju z którego pochodzi dana firma.
Spotkamy się także z innymi określeniami takimi jak „azyl podatkowy” lub „oaza podatkowa”. W większości przypadków są to dla nas kraje egzotyczne, istnieją jednak również europejskie raje podatkowe m.in. Monako czy Andora.
Czym jest optymalizacja podatkowa?
Optymalizacją podatkową nazywamy wszystkie czynności dążące do ograniczenia obciążeń podatkowych lub znalezienia sposobu na całkowite uniknięcie ich płacenia. Są to działania legalne wykonywanie w zakresie obowiązujących przepisów – zmiana formy opodatkowania na korzystniejszą dla konkretnej działalności czy wykorzystywanie dostępnych ulg i odliczeń.
Nie mówimy więc tutaj o uchylaniu się od płacenia podatków, czyli świadomym łamaniu obowiązujących przepisów czy niedotrzymywaniu ustalonych terminów. Optymalizacja nie jest bowiem działaniem niezgodnym z prawem, polega ona jednak na jak najlepszym wykorzystaniu istniejących przepisów.
Najbardziej skrajną formą optymalizacji podatkowej i budzącą jednocześnie sporo kontrowersji jest właśnie wykorzystanie wyżej wspomnianych „rajów podatkowych” – czyli przeniesienie działalności lub części biznesu do kraju w którym zobowiązania względem państwa są bardzo niskie, lub zerowe. Dlaczego takie rozwiązanie budzi wątpliwość? Przede wszystkim Polska nie ma podpisanych umów z tymi krajami, dlatego nieprzychylnie patrzy na działania danego państwa.
Jak działają raje podatkowe?
Jak raje podatkowe są wykorzystywane przez przedsiębiorców? Optymalizacja podatkowa w raju podatkowym najczęściej polega na otworzeniu spółki w takim miejscu, która świadczyć będzie jakieś usługi – w rzeczywistości wykorzystywana jest ona jako swego rodzaju ukryta skarbonka. Przenosząc w ten sposób kapitał do miejsca niskiego lub zerowego opodatkowania, przedsiębiorcy ukrywają swoje rzeczywiste dochody przed organami podatkowymi we własnym kraju, przez co obciążone wysoką stawką podatkową firmy osiągają bardzo duże oszczędności i obniżają koszty działalności.
Kolejnym przykładem są tak zwane ceny transferowe – jest to sposób na transferowanie zysków poprzez sprzedaż towarów do spółki zarejestrowanej w raju podatkowym po cenie ich wytworzenia. Nie osiągając zysków w kraju macierzystym, nie będziemy zobowiązani do zapłacenia praktycznie żadnych podatków – sprzedaż z nałożoną marżą odbywa się już w państwie, w którym produkty nie podlegają opodatkowaniu lub stawka podatku jest bardzo niska. Dzięki temu można wypracować czysty zysk. Takie transakcje to tylko przykładowe sposoby na optymalizację podatkową
Raje podatkowe na świecie – jakie zapewniają korzyści?
Raje podatkowe to przede wszystkim sposób na obniżenie kosztów prowadzenia biznesu. Bardzo często umożliwiają łatwe i poufne rejestrowanie spółek obcokrajowcom i nie pobierają od przedsiębiorców podatku dochodowego. Do zalet prowadzenia działalności gospodarczej w takim miejscu możemy zaliczyć też:
- minimalne wymogi co do rachunkowości i sprawozdawczości spółek,
- brak ograniczeń dewizowych,
- swobodny dostęp do kapitału,
- ochrona tajemnicy handlowej,
- korzystny system prawny,
- ochrona tajemnicy bankowej.
Wady rajów podatkowych
Wszystko brzmi bardzo dobrze, warto jednak wziąć pod uwagę niebezpieczeństwa i wady takiego rozwiązania. Bardzo często balansujemy bowiem na granicy prawa, a państwo macierzyste, w którym rzeczywiście prowadzimy firmę, nie patrzy przychylnym okiem na takie działania. Wiele podejmowanych akcji może więc zostać uznane przez urząd skarbowy za próbę uchylania się od płacenia podatków – co może prowadzić do kar finansowych.
Szczególnie ryzykowne jest prowadzenie firmy w jednym z krajów zawartych w obowiązującym Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 marca 2019 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.
Raje podatkowe – lista krajów Rady Unii Europejskiej
Unia Europejska prowadzi listę tzw. rajów podatkowych – jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych. Mają to być kraje, które stosują szkodliwą konkurencję podatkową i pomagają w oszustwach i w unikaniu płacenia należnych danin. Najnowszy taki wykaz został opublikowany 4 października 2022 r. Obecnie lista liczy 12 krajów i terytoriów. Są nimi:
- Samoa Amerykańskie,
- Anguilla, Bahamy,
- Fidżi, Guam,
- Palau,
- Panama,
- Samoa,
- Trynidad i Tobago,
- Turks i Caicos,
- Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych
- Vanuatu.
Dlaczego akurat te kraje znalazły się na liście? Powodów może być wiele – nie stosują żadnej automatycznej wymiany informacji finansowych, nie podpisały ani nie ratyfikowały wielostronnej konwencji OECD o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych czy nie zobowiązały się do stosowania minimalnych standardów dotyczących BEPS (base erosion and profit shifting). Niektóre z nich nie są również członkiem Światowego Forum Przejrzystości i Wymiany Informacji do Celów Podatkowych.
Na podstawie tej listy Minister Finansów 18 października 2022 r. wydał obwieszczenie określające jurysdykcje niechętne współpracy do celów podatkowych, które nie zostały ujęte w krajowym wykazie wydanym na podstawie ustaw o podatkach dochodowych (PIT i CIT). Podstawą wydania wspomnianego obwieszczenia przez MF był przepis art. 86a § 10 Ordynacji podatkowej. Zaktualizowana krajowa „czarna lista” rajów podatkowych, o których mowa, obejmuje 7 jurysdykcji. Trafiły na nią:
- Bahamy,
- Republika Fidżi,
- Guam,
- Republika Palau,
- Republika Trynidadu i Tobago,
- Turks i Caicos,
- Samoa Amerykańskie
Trzeba także pamiętać, że dochody uzyskane w tych krajach nie są objęte ulgą zagraniczną, dlatego nie można odliczyć ich od podatku dochodowego płaconego w Polsce. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o rozliczeniu podatku z zagranicy, warto skorzystać z rankingu najlepszych biur rachunkowych w Polsce. Przygotowaliśmy dla Ciebie zestawienie firm, które kompleksowo pomogą Ci z każdym problemem – zapraszamy.